Περισσότερα από 120 ναυάγια πλοίων εκτιμάται ότι υπάρχουν στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Μαγνησίας, με τον χρόνο βύθισης να εστιάζεται στην περίοδο του πολέμου. Τα παραπάνω ενδιαφέροντα στοιχεία επικαλείται και καταγράφει ο Κίμων Παπαδημητρίου, κάνοντας αναφορά, μεταξύ άλλων, σε δημοσίευμα του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ.
Ο Κίμων Παπαδημητρίου δρ. αγρονόμος και τοπογράφος μηχανικός, εκπαιδευτής καταδύσεων και συντονιστής της ομάδας ενάλιων αποτυπώσεων στο Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αναζητά με την ομάδα του ναυάγια σε όλη την Ελλάδα, προκειμένου να τα αποτυπώσουν τοπογραφικά, αλλά και να καταγράψουν τις ιστορίες τους, αναζητώντας τον άνθρωπο μέσα από τα ίχνη που άφησε αυτός στο ναυάγιο και όχι μόνο.
Στην ακτίνα δράσης της ομάδας εγγράφεται και η θαλάσσια περιοχή του Παγασητικού και του Πηλίου, όπου εντοπίζονται στοιχεία για την βύθιση 70 σκαφών από διάφορες αιτίες.
Από τα παραπάνω ναυάγια, 25 προκλήθηκαν κατά την αεροπορική επιδρομή των Βρετανών στον Βόλο (μέσα Οκτωβρίου του 1944) και 16 στη δράση τουλάχιστον 5 υποβρυχίων (από το καλοκαίρι του 1943 μέχρι το καλοκαίρι του 1944), ενώ τα υπόλοιπα από διάφορες άλλες αιτίες. Τα 33 ήταν ενταγμένα στη ναυτική δύναμη της Γερμανίας, άλλα 33 ήταν υπό ελληνική σημαία, 3 ήταν γαλλικά και 1 ιταλικό.
Λίγο μετά το τέλος του πολέμου, στις 28/4/1946, σε μια δημοσίευση της εφημερίδας ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ με τίτλο «Ποία πλοία απωλέσθησαν εκ των νηολογημένων εν Βόλω», αναφέρονται 40 ναυάγια από πολεμικές ενέργειες στη συγκεκριμένη περιοχή. «Φαίνεται ότι αρκετές από τις βυθίσεις έγιναν για να εμποδιστεί η χρήση των πλοίων από τον εχθρό» σημειώνει ο ίδιος για να προσθέσει ότι «συγκρίνοντας τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι οι δυο καταγραφές αναφέρονται στη συντριπτική τους πλειονότητα σε διαφορετικά πλοία.
Ενα πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το πλήθος των πλοίων που ναυάγησαν κατά τη διάρκεια του ΒΠΠ στην περιοχή του Παγασητικού και του Πηλίου ξεπερνά τα 100». Σε μια πρώτη προσπάθεια εντοπισμού και θεματικής κατηγοριοποίησης των ενδεικτικών θέσεων ναυάγησης στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Νοτίου Πηλίου και Βόρειας Εύβοιας, συνδυάστηκαν δεδομένα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα European Marine Observation and Data Network (EMODnet, 2016) με τις διαθέσιμες πληροφορίες των ερευνητών Ντούνη, Καρταπάνη και Γκαλόν για τις βυθίσεις πλοίων (όπως η περιοχή, η χρονολογία και τα αίτια), με αποτέλεσμα σύνολο 26 ενδεικτικών θέσεων ναυάγησης στην συγκεκριμένη περιοχή.
Για 17 από αυτές βρέθηκαν επαρκή στοιχεία, βάσει των οποίων έγινε η χρονολογική κατανομή τους, ώστε να φανεί τελικά ότι οι 10 – περισσότερες από τις μισές – συνδέονται με την περίοδο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.
Ερευνα στον βυθό
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η έρευνα του Γρηγόρη Καρταπάνη και τα σχετικά άρθρα που έχουν δημοσιευτεί στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ. Ο Βολιώτης ερευνητής έχει καταγράψει εξήντα επτά περιπτώσεις πλοίων, τα οποία βυθίστηκαν στη διάρκεια του πολέμου, ενώ υπογραμμίζει ότι «εντοπίζονται στον Παγασητικό, τις ακτές του Πηλίου και τις Σποράδες, βόρειες και νότιες».
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συνθήκες βύθισης, με τον κ. Καρταπάνη να αναφέρει ότι «πολλές βυθίσεις οφείλονται σε πολεμική ενέργεια, ορισμένα πλοία βυθίστηκαν σε καιρό ειρήνης, ενώ πολλά πλοία βυθίστηκαν από τους Γερμανούς, τις τελευταίες μέρες της κατοχής και πριν την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής». Η πλειονότητα των ναυαγίων ανασύρθηκε από τον Οργανισμό Ανέλκυσης Ναυαγίων ή ιδιώτες εργολάβους, όπως υπογραμμίζει ο ίδιος, για να προσθέσει ότι πολλά κουφάρια πλοίων «παρέμειναν στον βυθό είτε γιατί ήταν ασύμφορη η ανέλκυση, είτε διότι δεν αποτελούσαν εμπόδια στην ναυσιπλοΐα».
Αναφερόμενος σε διάσημα ναυάγια, στάθηκε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο υποβρύχιο «Κατσώνης», στη θαλάσσια ακτίνα Σκιάθου – Προμυρίου, το General Jacob 2 και άλλα, που βρίσκονται διάσπαρτα στον Παγασητικό. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Γρηγόρη Καρταπάνη, ελάχιστα υπολείμματα σώζονται μέχρι σήμερα στον βυθό του Παγασητικού. ΓΛ. ΥΔΡ.
taxydromos