Ποια τα υλικά και τα βήματα για να κατασκευάσετε τον δικό σας
Δημοσιεύθηκε
Το αγαπημένο έθιμο μικρών και μεγάλων την Καθαρά Δευτέρα είναι το πέταγμα του χαρταετού με την έκφραση «αμόλα καλούμπα»! Από πού προέρχεται όμως το έθιμο αυτό και πώς έφτασε στη χώρα μας; Η ιστορία μας εκπλήσσει, καθώς γυρνάμε αιώνες πίσω στον χρόνο και φτάνουμε στην μακρινή … Κίνα!
Ο χαρταετός φαίνεται να πέταξε για πρώτη φορά γύρω στο 200 π.Χ. στην Κίνα και τη Μαλαισία. Εκεί κατασκευάστηκαν οι πρώτοι χαρταετοί από μετάξι και μπαμπού και μάλιστα με τη μορφή που έχουν ως επί το πλείστον μέχρι σήμερα στις χώρες αυτές, με τη μορφή του δράκου. Στη συνέχεια οι χαρταετοί πήγαν στην Κορέα και την Ιαπωνία, όπου και εμπλουτίστηκαν με περισσότερα σχέδια. Στην Ευρώπη ήρθαν γύρω στο 1400 μ.Χ. από ευρωπαίους εξερευνητές που ταξίδευαν στην Ασία. Κατά τους δυο Παγκόσμιους πολέμους χρησιμοποιήθηκαν ως συσκευές παρατήρησης.
Σήμερα, κάθε χώρα έχει τα δικά της έθιμα γύρω από το πέταγμα του χαρταετού. Στην Κίνα θεωρείται ιεροτελεστία από την κατασκευή του έως και το πέταγμά του, και μάλιστα διοργανώνονται διαγωνισμοί κάθε χρόνο για τον καλύτερο χαρταετό (από άποψη κατασκευής, αλλά και από άποψη πετάγματος).
Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, κάθε χρόνο, την πέμπτη ημέρα του Μαΐου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν το Κοντομόνο—χι ή αλλιώς τη Μέρα των Παιδιών. Εκείνη την ημέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους συνηθίζουν να ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου, που τους έχουν δέσει σ’ ένα μεγάλο στύλο από μπαμπού μ’ έναν ανεμόμυλο στην κορυφή του.
Ωστόσο, μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία στη γιορτή “Basant”. Η γιορτή γίνεται για την υποδοχή της άνοιξης κάθε Φεβρουάριο στο Πακιστάν. Πρόκειται για ένα ξέφρενο γλέντι, το οποίο προσμένουν με μεγάλη ανυπομονησία μικροί και μεγάλοι. Σε αυτή τη γιορτή, όλοι λαχταρούν να κατακτήσουν με τον χαρταετό τους τον ουρανό, πράγμα που θα τους εξασφαλίσει η χρήση των πιο καλών υλικών, και ιδιαίτερα του ανθεκτικότερου σπάγκου, ο οποίος επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού. Μαζί με τα υλικά, αυτό που καθορίζει τη νίκη είναι οι επιδέξιοι χειρισμοί που γίνονται κυρίως από τις ταράτσες των σπιτιών. Στην Ελλάδα οι χαρταετοί κατασκευάζονταν από παιδιά με ή χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων με απλά υλικά, όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγκο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.
Τα ονόματα των χαρταετών στις διάφορες χώρες είναι διαφορετικά και ευφάνταστα. Στην Αγγλία ονομάζεται kite, από το όνομα ενός υπέροχου πουλιού. Στην Ιαπωνία ονομάζεται τάκο, που σημαίνει χταπόδι, από τους πολλούς σπάγκους που κρέμονται από αυτόν. Στο Μεξικό τον ονομάζουν papalote, που σημαίνει πεταλούδα, ενώ στη Γερμανία τον λένε Drachen, που σημαίνει δράκος. Στην Ελλάδα, φυσικά, χαρταετό, ένας αετός φτιαγμένος από χαρτί, ενώ ακόμα πιο τοπικά, στη Θράκη τον αποκαλούν πετάκι και στα Επτάνησα φυσουνα.
Πώς μπορούμε να κατασκευάσουμε έναν χαρταετό;
Ο χαρταετός είναι μια κατασκευή με ελαφριά υλικά που σκοπό έχει να πετά ψηλά στον ουρανό με τη βοήθεια του αέρα. Η χειροποίητη κατασκευή του στην Ιαπωνία και την Κίνα, είναι μια πραγματική ιεροτελεστία.
Αρχικά ο χαρταετός κατασκευαζόταν με ξύλινο σκελετό και χαρτί. Στην εποχή μας, κατασκευάζονται είτε από ξύλο, είτε από πλαστικό και ντύνονται με πλαστικό. Δεν λείπουν βέβαια και οι χειροποίητοι που είναι φτιαγμένοι με καλάμια. Στη χώρα μας το πιο παραδοσιακό σχήμα που έχουν είναι με εξάγωνο σκελετό.
Τα βασικά στοιχεία ενός χαρταετού είναι ο κεντρικός άξονας ή ραχοκοκαλιά, γύρω από τον οποίο κατασκευάζεται ο χαρταετός, οι βοηθητικοί άξονες που τοποθετούνται σταυρωτά πάνω από τον κεντρικό άξονα. Το χαρτί (συνήθως με ζωηρές αποχρώσεις) ή το πλαστικό που ντύνουμε τον χαρταετό πρέπει να μην είναι και πολύ λεπτό γιατί με την αντίσταση του στον αέρα θα σχιστεί.
Για να πετάξει ο χαρταετός πρέπει να τρέξει κάποιος λίγο και να τον αφήσει, ενώ ο δεύτερος που κρατά την καλούμπα (σχοινί) πρέπει να αφήνει συνεχώς σχοινί. Αν ο αέρας είναι καλός σύντομα θα τον δείτε να χορεύει στον ουρανό.
Υλικά για τον σκελετό του εξάγωνου χαρταετού
Τα υλικά για τον σκελετό του εξάγωνου χαρταετού είναι:
-3 ξύλινα πηχάκια (πρέπει όλα να έχουν το ίδιο μήκος και το ίδιο πάχος. Για ένα μικρό χαρταετό, τα πηχάκια μπορεί να είναι 60 εκατοστά. Οι καλύτεροι χαρταετοί είναι αυτοί που έχουν ελαφρύ σκελετό. Γι’ αυτό, παλιά χρησιμοποιούσαν μόνο ξυσμένα καλάμια).
– Σπάγκος γερός
-Μεγάλη κόλλα από χαρτί γλασέ ή πλαστικό ή ύφασμα.
-Ψαλίδι.
-Μολύβι.
-Κόλλα.
Τα βήματα της κατασκευής του σκελετού για το χειροποίητο χαρταετό είναι:
- Τοποθέτησε το ένα πηχάκι οριζόντια και τα άλλα δύο να σχηματίζουν X πάνω σ’ αυτό.
- Πρέπει όλες οι γωνίες που σχηματίζονται να είναι ίσες, 60 μοίρες η καθεμία.
- Δέσε τα ξύλα μεταξύ τους γερά με σπάγκο ή κάρφωσε τα.
- Ένωσε όλες τις κορυφές των ξύλων με σπάγκο.
- Βάλε το σκελετό πάνω στο χαρτί και ζωγράφισε το περίγραμμα του.
- Μετά σχεδίασε ένα δεύτερο περίγραμμα, 5 εκατοστά πιο μεγάλο από το πρώτο.
- Κόψε το μεγάλο περίγραμμα του χαρτιού.
- Δίπλωσε το χαρτί γύρω γύρω πάνω από το σπάγκο και κόψε τις γωνίες που περισσεύουν. Τώρα αναδίπλωσε και κόλλησε το χαρτί.
Παρακάτω αναλύονται τα βήματα κατασκευής για τα ζύγια του χαρταετού
- Κόψε 5 κομμάτια σπάγκου με ίδιο μήκος, 30 εκ. (Το μήκος του σπάγκου πρέπει να είναι το μισό του μήκους που έχει το πηχάκι). Δέσε τα κομμάτια του σπάγκου στα σημεία A, B, Γ, Δ και E.
- Δέσε τα κομμάτια από τα A, B και E μεταξύ τους σ’ έναν κεντρικό κόμπο. Σε αυτόν τον κόμπο θα δέσεις και το μακρύ και γερό σπάγκο με τον οποίο θα πετάξεις τον αετό.
- O σπάγκος καταλήγει σ’ ένα κυλινδρικό κομμάτι ξύλου (καλούμπα).
- Δέσε μεταξύ τους τα κομμάτια του σπάγκου Γ και Δ. Εκεί θα δέσεις τον σπάγκο της ουράς, που πρέπει να είναι 5 φορές μεγαλύτερος από το ύψος του αετού.
Υλικά κατασκευής ουράς για σωστό πέταγμα του χαρταετού
Το σωστό πέταγμα του χαρταετού προϋποθέτει την παρουσία της κατάλληλης ουράς για τον χαρταετό. Τα υλικά κατασκευής για την ουρά είναι πάρα πολλά (παρακάτω δίνεται μια ιδέα).
-Κόλλες από χρωματιστό χαρτί γλασέ.
-Σπάγκος 5 φορές μεγαλύτερος από το ύψος του αετού.
Βήματα κατασκευής για την ουρά του χαρταετού
- Δίπλωσε σε μορφή φυσαρμόνικας το χαρτί αφήνοντας αδίπλωτο ένα κομμάτι 5 εκατοστών.
- Κόψε με το ψαλίδι τη φυσαρμόνικα, κάθετα στις πτυχές.
- Ξεδίπλωσε τα κομμένα κομμάτια του χαρτιού και δίπλωσε το κομμάτι που δεν έκοψες σ’ ένα ματσάκι.
- Δέσε καθένα από αυτά τα ματσάκια στο σπάγκο της ουράς σε απόσταση 15-20 εκ.
- H ουρά έχει μεγάλη σημασία, γιατί αυτή εξασφαλίζει την ισορροπία του αετού.
- Για να ξεχωρίζει ο αετός σου, μπορείς να ζωγραφίσεις κάτι ή να φτιάξεις ένα κολάζ στην μπροστινή του όψη.
