Η απώλεια βάρους είναι ένα σύνηθες σύμπτωμα στα τελευταία στάδια ασθενών που πάσχουν από την νόσο του Πάρκινσον (ΝΠ). Είναι πολύ σημαντικό να αποκλειστούν οι διαφορετικές υποκείμενες αιτίες οι οποίες μπορεί να προκαλούν απώλεια βάρους, σε πρώτη φάση. Συνεπώς μπορεί να υπάρχουν άλλες αιτίες οι οποίες προκαλούν την απώλεια βάρους, χωρίς απαραιτήτως να σχετίζονται με την νόσο καθαυτή. Πολλές έρευνες υποστηρίζουν ότι οι πάσχοντες παρουσιάζουν μείωση βάρους από της απαρχή της νόσου. Έρευνα του 2017 (J Neurol: Predictors of Weight Loss in early treated Parkinson’s Disease from the NET-PD LS-1 cohort) έδειξε ότι κατά μέσο όρο τα πρώτα 6 χρόνια της νόσου οι ασθενείς παρουσιάζουν από ήπια έως μέτρια απώλεια βάρους, με το φαινόμενο να είναι εντονότερο καθώς η ασθένεια χειροτερεύει. Άλλη έρευνα του 2018 (Front Aging Neurosci: Weight Loss and Malnutrition in Patients with Parkinson’s Disease: Current Knowledge and Future Prospects) παρατήρησε ότι οι νοσούντες παρουσιάζουν απώλεια βάρους πριν καν διαγνωσθούν, με την απώλεια βάρους να είναι αλληλένδετη με την διάρκεια και την δριμύτητα της νόσου.
Μια αιτία που μπορεί να προκαλέσει απώλεια βάρους με ασθενής με την ΝΠ είναι η έλλειψη όρεξης. Έχει παρατηρηθεί ότι το 80 – 96 % των νοσούντων παρουσιάζουν οσμική δυσλειτουργία με αποτέλεσμα να χάνουν το ενδιαφέρον τους για το φαγητό, καθώς αυτό επηρεάζει την αίσθηση της γεύση τους. Επίσης, το 35 % περίπου των ασθενών παρουσιάζουν κατάθλιψη, καθώς και απάθεια, με αποτέλεσμα την αδιαφορία προς την προετοιμασία και κατανάλωση φαγητού. Τέλος, σε κάποιους ασθενείς η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει ναυτία και εμετό, που αναμφισβήτητα θα μειώσει και την ανάγκη για κατανάλωση φαγητού.
Κάποια από την συμπτωματολογία που παρουσιάζουν ασθενείς με την ΝΠ προκαλούν αύξηση στις θερμιδικές απώλειες του σώματος που κατά επέκταση μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία συντήρησης του βάρους του ασθενή. Καθώς η ΝΠ εξελίσσεται ο ασθενής παρουσιάζει και πιο έντονο τρέμουλο, που συνήθως ξεκινάει στα αρχικά στάδια από το χέρι και στην συνέχεια επηρεάζει και περισσότερα μέλη του σώματος. Ένα άλλο σύμπτωμα που παρουσιάζεται είναι η δυσκινησία, η οποία σχετίζεται με ακούσιες μυϊκές κινήσεις. Τέλος, η ακαμψία των ασθενών με ΝΠ, που συνεπάγεται ακούσιο σφίξιμο των μυών των άκρων και της σπονδυλικής στήλης, είναι ένα άλλο σύνηθες σύμπτωμα. Όλα αυτά προκαλούν αύξηση στις καύσεις του σώματος του ασθενή που πάσχει από την ΝΠ.
Περεταίρω οι ασθενείς με ΝΠ παρουσιάζουν γαστρεντερικά προβλήματα και κατά συνέπεια αδυναμία απορρόφησης διατροφικών στοιχείων. Ένα σύνηθες σύμπτωμα που παρουσιάζουν το 24,6 με 63 % των ασθενών με ΝΠ είναι η δυσκοιλιότητα με λιγότερες από 3 εκκενώσεις την εβδομάδα, λόγω της μειωμένης κινητικότητας του εντέρου. Επίσης, η δυσφαγία, που παρουσιάζουν ιδιαίτερα στα τελευταία στάδια της νόσου, μειώνει την ικανότητα κατάποσης των ασθενών και κατά επέκταση την ικανότητα κατανάλωσης φαγητού. Τέλος, το 70 – 100 % των ασθενών παρουσιάζουν είτε στα πρώιμα, είτε στα τελευταία στάδια της νόσου, παράλυση των στομαχικών μυών με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η μεταφορά φαγητού από το στομάχι στο λεπτό έντερο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζουν συμπτώματα όπως ναυτία, μετεωρισμό, εμετό και κοιλιακή δυσφορία που θα επηρεάσει την επαρκή κατανάλωση φαγητού.
Οι ασθενείς με ΝΠ μπορούν να αντεπεξέλθουν στα διατροφικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν με κατανάλωση μικρών γευμάτων κάθε 2-3 ώρες, με το να καταναλώνουν τα αγαπημένα τους τρόφιμα, με το να ακολουθήσουν διατροφικές οδηγίες εμπλουτισμού τροφών για μεγαλύτερη κατανάλωση θερμίδων σε μικρότερη ποσότητα φαγητού, με την χρήση συμπληρωμάτων διατροφή υψηλής θερμιδικής και διατροφικής αξίας, με την αύξηση της κατανάλωσης σιτηρών ολικής αλέσεως, με την αποφυγή της υπερβολικής κατανάλωσης ροφημάτων, που θα μειώσουν τον χώρο στο στομάχι τους και θα αδυνατούν να καταναλώσουν περαιτέρω φαγητό, με το να επιλέγουν φαγητά τα οποία μπορούν να μασήσουν εύκολα, όπως σμούθις, κιμά και άλλα μαλακά πρωτεϊνικά τρόφιμα, και τέλος με το να χρησιμοποιούν μυρωδικά και μπαχαρικά για να βελτιώσουν την γεύση των φαγητών και της όρεξης τους.
Η απώλεια βάρους σε ασθενείς με ΝΠ μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου, αλλά κυρίως παρουσιάζεται στα τελικά στάδια. Η συνεργασία του ασθενή με τον θεράποντα ιατρό του και τον διαιτολόγο είναι απαραίτητη για την έγκαιρη αντιμετώπιση της απώλειας βάρους και των πιθανών συμπτωμάτων που την προκαλεί.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian