Ίσως είναι αυτονόητο, αλλά τα ρούχα που φοράμε είναι μια έκφραση, είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα, του πώς νιώθουμε. Οι περισσότεροι διαλέγουν τα ρούχα τους με βάση τη διάθεσης τους. Είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τον κόσμο; Τα αγαπημένο τους outfit. Είναι ενθουσιασμένοι για ένα ραντεβού; Κάτι όμορφο και χαριτωμένο. Θέλουν να νιώθουν άνεση; Φόρμες, φυσικά. Αλλά αυτό μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα. Έχεις παρατηρήσει ποτέ ολόκληρη τη διάθεσή σου να αλλάζει ανάλογα με τα ρούχα που φοράς; Μπορεί να νιώθεις κάπως πεσμένη, όταν όμως φορέσεις το λαμπερό πορτοκαλί μοχέρ πλεκτό σου και ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια, όλα μοιάζουν καλύτερα.
Οι ενδυματολογικές επιλογές σου μπορούν να επηρεάσουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά σου. Η έννοια του «dopamine dressing», που περιλαμβάνει την επιλογή χρωμάτων, υφασμάτων και αξεσουάρ που μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα και σκόπιμα μας ανεβάζουν τη διάθεση, έχει ερευνηθεί αρκετά από τους ειδικούς και βασίζεται στην κοινωνική ψυχολογία. Η κλινική ψυχολόγος Michelle Pal που έχει μελετήσει τη σχέση μεταξύ μόδας και διάθεσης μας την εξηγεί παρακάτω.
Υπάρχει σχέση μεταξύ μόδας και διάθεσης;
Σύμφωνα με τη Michelle, υπάρχει μια αμοιβαία σχέση μεταξύ των ρούχων που φοράμε και του πώς νιώθουμε. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει συχνά με τόσο μικρούς τρόπους που μερικές φορές μπορεί να το αγνοούμε. «Γνωρίζουμε ότι η διάθεσή μας μπορεί να επηρεάσει τις ενδυματολογικές επιλογές που κάνουμε για την ημέρα, καθώς συχνά ντυνόμαστε με τρόπους που ταιριάζουν με τη διάθεσή μας», λέει. «Η φροντίδα του εαυτού μας ή οι μικρές μας συνήθειες, όπως το ντύσιμο ή το μακιγιάζ, τείνουν να είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που παραμελούμε όταν νιώθουμε άγχος ή κατάθλιψη».
Αλλά αυτό συμβαίνει και με τους δύο τρόπους. Η Michelle λέει ότι οι επιλογές που κάνουμε για την γκαρνταρόμπα μας και τα ρούχα μας μπορούν να έχουν πραγματικό αντίκτυπο στη συναισθηματική μας κατάσταση. «Οι ερευνητές της ψυχολογίας της μόδας ονόμασαν αυτή τη σχέση «περίκλειστη γνώση» (enclothed cognition), ένας όρος που αναφέρεται στην επίδραση που έχουν τα ρούχα στην ψυχολογία του ατόμου που τα φοράει», εξηγεί.
Πώς μπορούν λοιπόν τα ρούχα μου να επηρεάσουν την ψυχολογική μου κατάσταση;
Η μόδα μπορεί να είναι τόσο λεπτομερής και διαφορετική όσο και οι προσωπικότητες μας, οπότε ο τρόπος που επηρεάζει τη διάθεσή μας μπορεί να είναι εξίσου περίπλοκος. Αλλά συχνά συνοψίζεται σε τρία κύρια πράγματα: χρώμα, υλικά και στυλ.
Η επίδραση του χρώματος στην ψυχική μας κατάσταση είναι καλά τεκμηριωμένη. Τα χρώματα μπορούν να προκαλέσουν μια σειρά από συναισθήματα. Μπορούν να μας κάνουν πιο χαρούμενους, ενεργητικούς, αγχώδεις ή χαλαρούς (για να αναφέρουμε μερικά), επομένως είναι λογικό το χρώμα των ρούχων μας να επηρεάζει το πώς νιώθουμε. «Τα διαφορετικά χρώματα μπορούν να έχουν διαφορετικά αποτελέσματα στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, το κόκκινο τείνει να είναι το πιο διεγερτικό χρώμα και έχει βρεθεί ότι βελτιώνει την απόδοση σε εργασίες που προσανατολίζονται στη λεπτομέρεια», λέει η Michelle.
Το ύφασμα των ρούχων μας είναι επίσης σημαντικό. Μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά αν φοράμε απαλά, άνετα ρούχα, είναι πολύ πιο πιθανό να έχουμε θετική διάθεση. «Πιθανότατα το έχετε παρατηρήσει αν έχετε φορέσει ποτέ ένα πολύ φτηνό ύφασμα, ότι μπορεί να σας προκαλέσει φαγούρα ή να σας κάνει να αισθάνεστε άβολα ή ζεστά», λέει. «Γνωρίζουμε ότι τα κατάλληλα, κολακευτικά και άνετα υλικά είναι τα καλύτερα για τη διάθεση».
Αν και το στυλ είναι μοναδικό για κάθε άτομο, ορισμένες εμφανίσεις μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. «Μελέτες δείχνουν ότι όταν οι άνθρωποι φορούν ιατρική ρόμπα έχουν καλύτερες επιδόσεις σε εργασίες που απαιτούν μεγάλη προσοχή, ενώ οι άνθρωποι που φορούν κοστούμια τείνουν να αισθάνονται πιο δυναμικοί και να είναι καλύτεροι διαπραγματευτές. Επίσης, όταν κάποιος φοράει αθλητικά ρούχα είναι πιο πιθανό να ασκηθεί», σημειώνει η Michelle.
Μπορεί αυτό να διαφέρει από άτομο σε άτομο;
Η σύντομη απάντηση είναι ναι. Οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί όσο και οι επιλογές ρούχων τους και έτσι ένα συγκεκριμένο χρώμα, στυλ ή ύφασμα δεν θα επηρεάσει την ψυχική κατάσταση όλων με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η συμβουλή της Michelle είναι να παρατηρούμε πώς ορισμένα ρούχα και αξεσουάρ επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και νιώθουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει η μόδα στην καθημερινότητά μας;
Οτιδήποτε επηρεάζει τη διάθεσή μας μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο. «Επειδή αυτό που φοράμε μπορεί να επηρεάσει το πώς σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε… το ντύσιμό μας για την ημέρα θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά το πόσο καλά συγκεντρωνόμαστε, επικοινωνούμε, αποδίδουμε ή αλληλεπιδρούμε με τους άλλους», λέει η Michelle.
Αυτό σημαίνει ότι η μόδα μπορεί δυνητικά να επηρεάσει την προσωπική και επαγγελματική μας ζωή. Εάν ντυνόμαστε με τρόπο που ενισχύει την εστίαση και την παραγωγικότητα, θα μπορούσαμε να καταλήξουμε να αποδίσουμε καλύτερα στη δουλειά. Ομοίως, το να φοράμε ρούχα που μας κάνουν να νιώθουμε χαρούμενοι ή χαλαροί τα Σαββατοκύριακα θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο θετικές αλληλεπιδράσεις με τους φίλους και την οικογένειά μας.