Η παχυσαρκία αποτελεί μια παγκόσμια πανδημία με το 40 % του πληθυσμού να είναι υπέρβαροι και το 13 % παχύσαρκοι και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνει τις πιθανότητες εκδηλώσεις νοσημάτων όπως είναι ο διαβήτης, τα καρδιοαγγειακά προβλήματα, ο καρκίνος και η στειρότητα. Ενώ πολλοί άνθρωποι επιτυγχάνουν να μειώσουν το βάρος τους η συντριπτική πλειοψηφία παγκοσμίως αδυνατεί να διατηρήσει το βάρος που έχασε, με εννιά στους δέκα να επιστρέφουν στο βάρος που ξεκίνησαν την προσπάθεια τους και μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί μια οριστική μεθοδολογία για επιτυχής συντήρηση βάρους. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης μελέτησαν τέσσερις διαφορετικές μεθοδολογίες για να καταλήξουν στην πιο αποδοτική για την συντήρηση βάρους μετά την απώλεια. Με την απώλεια του βάρους υπάρχουν παράγοντες που κάνουν την διαδικασία δυσκολότερη όπως η αυξημένη όρεξη για κατανάλωση φαγητού, λόγω της μειωμένης πρόσληψης θερμίδων, ως αποτέλεσμα της αυξημένης έκκρισης ορμονών που αυξάνουν την όρεξη και κατά επέκταση της μείωσης ορμονών που μειώνουν την όρεξη. Επίσης, η απώλεια βάρους μπορεί να προκαλέσει μείωση στην μυϊκή μάζα ως αποτέλεσμα της μειωμένης πρόσληψης ενέργειας μέσα από την διατροφή. Ενώ λοιπόν εδώ και δεκαετίες οι έρευνες έχουν επικεντρωθεί στις μεθόδους απώλειας βάρους, πολύ λίγη δουλειά έχει γίνει σε ότι αφορά την επιτυχή συντήρηση αυτού του βάρους που μειώθηκε. Οι επιστήμονες μελέτησαν 215 παχύσαρκα άτομα με χαμηλά επίπεδα φυσικής κατάστασης. Οι συμμετέχοντες τις πρώτες 8 εβδομάδες μείωσαν το βάρος τους κατά 13 κιλά με βελτίωση δεικτών υγείας, όπως επίπεδα σακχάρου στο αίμα και υπέρταση. Οι συμμετέχοντες μετά την απώλεια βάρους χωρίστηκαν σε 4 ομάδες, οι δυο ομάδες ξεκίνησαν να λαμβάνουν θεραπεία με σεμαγλουτίδη (ουσία παρόμοια με την ορμόνη γλυκαγόνη πετπίδιο-1, που μειώνει τα επίπεδα της όρεξης), ενώ οι άλλες δυο ομάδες λάμβαναν πλασέμπο (εικονικό φάρμακο). Επίσης, μια ομάδα που έπαιρνε σεμουγλουτίδη και μια ομάδα που έπαιρνε πλασέμπο επιδόθηκαν σε εβδομαδιαίο πρόγραμμα άσκησης 150 λεπτών σε μέτρια ένταση ή 75 λεπτών σε αυξημένη ένταση ή συνδυασμού και των δύο. Οι άλλες δυο ομάδες δεν άλλαξαν τα επίπεδα της φυσικής τους δραστηριότητας. Όλες οι ομάδες έρχονταν μια φορά τον μήνα σε επαφή με επιστήμονες υγείας να ζυγιστούν και να λάβουν οδηγίες και κίνητρα για να διατηρήσουν την ποιότητα της διατροφής τους και τα επίπεδα της φυσικής τους δραστηριότητας για ένα χρόνο. Μετά τον χρόνο η ομάδα που έπαιρνε το πλασέμπο και διατηρούσε την αυξημένη εβδομαδιαία φυσική δραστηριότητα και η ομάδα που έπαιρνε την θεραπεία αλλά δεν ασκούνταν, είχαν διατηρήσει τα 13 κιλά που είχαν χάσει τις πρώτες 8 εβδομάδες της έρευνας. Η ομάδα που δεν λάμβανε την θεραπεία και δεν ασκούνταν μετά από ένα χρόνο παρουσίασε αύξηση του μισού βάρους που είχαν χάσει. Η ομάδα που λάμβανε την θεραπεία και ακολουθούσε και το πρόγραμμα της εβδομαδιαίας άσκησης έχασε περαιτέρω βάρος μέσα στον χρόνο σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες, καθώς και διπλάσια απώλεια λίπους, διατήρηση μυϊκής μάζας, βελτίωση επιπέδων φυσικής κατάστασης, μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και αισθητή βελτίωση ποιότητας ζωής. Σε γενικές γραμμές οι ομάδες που ασκούνταν βελτίωσαν τα επίπεδα φυσικής τους κατάστασης, μείωσαν το σωματικό λίπος και αύξησαν την μυϊκής τους μάζας, αναδεικνύοντας την σημαντικότητα της άσκησης στην συντήρηση του βάρους μετά την απώλεια. Σύμφωνα πάντα με τους επιστήμονες οι υποδείξεις που δίνονται σε αυτούς που μειώνουν το βάρος τους, να προσέχουν την διατροφή τους και να αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα, δεν επαρκεί. Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουν οι συνεδρίες που θα ενισχύουν τα κίνητρα αυτού που αδυνάτισε, έτσι ώστε να παραμείνει όσο πιο κοντά γίνεται στην ισορροπημένη διατροφή και να διατηρήσει τα επίπεδα της φυσικής του δραστηριότητας, που είναι και το πιο δύσκολο. Σύμφωνα πάντα με τους επιστήμονες, η συντήρηση του χαμένου βάρους είναι πολύ δύσκολη και η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί για πολλά χρόνια μετά, το ότι κάποιος έχασε τα κιλά που επιθυμούσε δεν σημαίνει ούτε στο ελάχιστο ότι ‘θεραπεύτηκε’. Άρα βλέπουμε ότι η επιτυχημένη και μακροχρόνια απώλεια βάρους απαιτεί επαφή με τους επιστήμονες υγείας για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την εξασφάλιση του επιθυμητού αποτελέσματος, εβδομαδιαία άσκηση και ισορροπημένη διατροφή εφ όρου ζωής.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος-Ερευνητής
Link: The New England Journal of Medicine