Όπως αναφέρεται στην κλαδική έκθεση της Επιτροπή Ανταγωνισμού για το ηλεκτρονικό εμπόριο, μερίδα λιανοπωλητών επισημαίνει ότι οι μονομερείς αυξήσεις, ιδίως της Skroutz, απειλούν τη βιωσιμότητά τους ή τους στερούν απαραίτητα κεφάλαια για την ανάπτυξή τους ή ακόμα τους οδηγούν σε μετακύλιση των επιπρόσθετων δαπανών αυτών στον τελικό καταναλωτή.
Ενδεικτικά, έμποροι ανέφεραν πως μέσα σε ένα χρόνο η πλατφόρμα προχώρησε σε σχεδόν 200% αύξηση στο κόστος ανά κλικ, εκμεταλλευόμενη τη δεσπόζουσα θέση στην αγορά, ενώ επισημαίνουν πως αρχίζουν και υπάρχουν έντονα σημάδια «μονοπωλίου» με μια μηχανή να κατέχει στην ουσία το 80-90% της αγοράς και να «ανεβάζει τις τιμές χρέωσης στους εμπόρους με αυταρχικό τρόπο». Άλλοι αναφέρουν, επίσης, πως η Skroutz, έχοντας την μερίδα του λέοντος ως marketplace, έχει υψηλές χρεώσεις και στο «έξυπνο καλάθι».
Στην έκθεση αναφέρεται πως έμποροι προτείνουν τη δημιουργία ελεγκτικών μηχανισμών με στόχο τη διασφάλιση της δίκαιης μεταχείρισης των λιανοπωλητών από τις πλατφόρμες σύγκρισης τιμών ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα καταχρηστικών πρακτικών, ήτοι για τον περιορισμό αφενός των αυθαίρετων αλλαγών στην τιμολογιακή πολιτική που εφαρμόζεται από τη Skroutz λόγω της σημαντικής θέσης που κατέχει στην αγορά, και αφετέρου του φαινομένου της διακριτικής μεταχείρισης των λιανοπωλητών, ως αποτέλεσμα του διττού ρόλου της (μηχανή αναζήτησης και σύγκρισης τιμών και marketplace).
Σύμφωνα με την έκθεση, ένας στους πέντε λιανοπωλητές εκφράζει έντονο προβληματισμό για το κόστος ανά κλικ ή ανά αγορά σε μηχανές αναζήτησης και marketplaces. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Επ. Ανταγωνισμού, το κόστος ανά κλικ τον Δεκέμβριο του 2016 ήταν 0,05 ευρώ και τον Δεκέμβριο του 2020 το ποσό αυτό είχε εκτοξευτεί στα 0,23-0,34 ευρώ (δηλαδή έως και κατά 580%).
«Το σύνολο των χρεώσεων CPC ανά προϊόντική κατηγορία παρουσιάζει αυξήσεις ανά έτος, σε αρκετές δε περιπτώσεις τα ποσοστά των αυξήσεων ξεπερνούν το 60%», σημειώνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού και προσθέτει ότι «τα μεγαλύτερα ποσοστά ετήσιων αυξήσεων σημειώθηκαν μεταξύ των ετών 2018-2019 για το σύνολο των προϊοντικών κατηγοριών, πλην των Βιβλίων».
Η συντριπτική πλειονότητα των αναφορών από εμπόρους αφορούν στις χρεώσεις εκ μέρους της Skroutz, με τον προβληματισμό να έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι υπάρχει αλματώδης αύξηση στο κόστος ανά κλικ (CPC) τα τελευταία χρόνια, η οποία οδηγεί σε επιπλέον επιβαρύνσεις για τους λιανοπωλητές, ενώ η ίδια η πλατφόρμα έχει πολύ σημαντική θέση στην αγορά στην οποία δραστηριοποιείται.
Παράλληλα, με την πλατφόρμα να βρίσκεται σε μεταβατική φάση, όπου θα εφαρμόσει καθολικά το μοντέλο CPS και για τη λειτουργία της ως μηχανή αναζήτησης και σύγκρισης τιμών, δηλαδή θα χρεώνει προμήθειες με βάση την αξία πωλήσεων και όχι με βάση τα κλικ, ορισμένοι λιανοπωλητές θεωρούν ότι αυτή η εξέλιξη θα δυσχεράνει ακόμα περισσότερο τη θέση τους, προβλέποντας ότι οι χρεώσεις θα είναι πλέον ακόμα υψηλότερες από τις χρεώσεις ανά κλικ.
Όσον αφορά στις υψηλές χρεώσεις ανά κλικ στην πλατφόρμα αναζήτησης και σύγκρισης τιμών της Skroutz, αρκετοί λιανοπωλητές ισχυρίστηκαν ότι οι μονομερείς αυξήσεις της πλατφόρμας κατά τα τελευταία έτη, όπου η εταιρεία έχει πολύ ισχυρή θέση στην αγορά, έχουν ως αποτέλεσμα είτε να απειλείται η βιωσιμότητα της επιχείρησής τους, ή να αυξάνονται οι τιμές των προϊόντων (λόγω μετακύλισης του κόστους αυτού στον καταναλωτή), ή ακόμα και να στερείται η επιχείρηση των αναγκαίων εσόδων για την ανάπτυξή της σε αγορές του εξωτερικού ή για τη διαφήμιση της.
Στην έκθεση της Επ. Ανταγωνισμού, έμπορος αναφέρει πως η Skroutz έχει προβεί σε αύξηση των χρεώσεων τα τελευταία 3 χρόνια που ξεπερνάει το 400% και «αποτελεί τον ορισμό της εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης πράγμα όμως που εμάς τα μικρομεσαία e-shop μας προκαλεί μέγιστο πρόβλημα εξεύρεσης επιπλέον πόρων για να χρησιμοποιήσουμε και εναλλακτικά κανάλια προώθησης-διαφήμισης αλλά και το πιο σημαντικό από όλα την εξεύρεση πόρων για την πολυπόθητη για εμάς διείσδυση σε αγορές του εξωτερικού».
Kαταγράφει επίσης πως αναφέρθηκε από πολύ μικρότερο αριθμό λιανοπωλητών ότι η Skroutz διέκοψε μονομερώς τη χορήγηση εκπτώσεων. Ενδεικτικά, ένας λιανοπωλητής αναφέρει ότι «εντός του 2019, με αγορές clicks στο skroutz.gr πάνω από 500 ευρώ, υπήρχε έκπτωση 10%, πράγμα που μονομερώς διακόπηκε με μια απλή ανακοίνωση τον Σεπτέμβριο του 2019». Σημειώνεται ότι, κατά τα προαναφερθέντα, η ίδια η Skroutz, αναφέρει ότι από το 2017 έως και σήμερα προσέφερε την εν λόγω έκπτωση, ωστόσο δεν διευκρινίζει εάν αυτή εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα.
Εγκλωβισμένες οι επιχειρήσεις
Άλλοι επιχειρηματίες αναφέρουν ότι οι υψηλές χρεώσεις της Skroutz δεν τους επιτρέπουν να διαθέσουν πόρους για να χρησιμοποιήσουν άλλες πλατφόρμες για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους και η νέα τιμολογιακή πολιτική της θα τους οδηγήσει σε διπλασιασμό του κόστους, ενώ επισημαίνουν πως θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα «μέχρι το σημείο που θα θεωρηθεί εντελώς ασύμφορη η συνεργασία».
Προβληματισμό στους εμπόρους προκαλούν επίσης και οι αξιολογήσεις των ηλεκτρονικών καταστημάτων, με πολλούς να αμφισβητούν την αξιοπιστία των συστημάτων αξιολόγησης υπό το πρίσμα ότι συχνά δεν «φιλτράρονται» οι αρνητικές ή ψευδείς αξιολογήσεις, δημιουργώντας ουσιαστικά μια πλασματική εικόνα για την αξιοπιστία του συγκεκριμένου καταστήματος.
Έμπορος αναφέρει πως εκτός του αντίκτυπου που υπάρχει στις πωλήσεις, συγκεκριμένοι καταναλωτές εκμεταλλεύονται τη δυνατότητα των αξιολογήσεων και την χρησιμοποιούν ως μέσο πίεσης, με αποτέλεσμα πολλά καταστήματα να αναγκάζονται να αποδέχονται παράλογες απαιτήσεις πελατών.
Τέλος, έτερος λιανοπωλητής παρέχει μια άλλη οπτική του ζητήματος, συνεκτιμώντας την ιδιότητα της ιστοσελίδας Skroutz ως marketplace και αναφέροντας ότι «όταν μια πλατφόρμα όπως η Skroutz προσφέρει πωλήσεις και η ίδια και δεν επιτρέπει στους καταναλωτές να αξιολογήσουν την δική της υπηρεσία (που ο ίδιος ως καταναλωτής έχω δοκιμάσει και σε κάποιες περιπτώσεις ήταν προβληματική), τότε δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ της υπηρεσίας Skroutz store και των άλλων καταστημάτων».
Ωστόσο, λόγω της κυρίαρχης θέσης που κατέχει η Skroutz στην αγορά, τα μικρά κυρίως καταστήματα είναι εξαρτημένα από αυτή και δεν είναι διατεθειμένοι να διακόψουν τη συνεργασία τους με την πλατφόρμα ακόμα και εάν αυτό συνεπάγεται την καταβολή υψηλότερων προμηθειών σε σχέση με λοιπές ανταγωνίστριες πλατφόρμες.
Όπως αναφέρει ένας έμπορος «επειδή οι πλατφόρμες στη χώρα είναι λίγες και ειδικά μία μονοπωλεί την αγορά, επιβάλλει ιδιαιτέρως υψηλές χρεώσεις είτε στο CPC είτε στο CPS, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει άλλη πλατφόρμα με τόση επισκεψιμότητα και πωλήσεις και άρα το να αποφασίσουμε να αποχωρήσουμε από αυτήν δεν αποτελεί επιλογή».