Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί μια μέρα να κάνει τους ανθρώπους να μοιάζουν ξεπερασμένοι αλλά όχι επειδή εκείνη θα γίνει τόσο καλή, αλλά επειδή οι άνθρωποι θα βασίζονται τόσο σε ατελή εργαλεία “σκοτώνοντας” τις δικές τους ικανότητες.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε από ερευνητές της Microsoft και του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon διαπίστωσε ότι όσο περισσότερο οι άνθρωποι βασίζονται σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, τόσο λιγότερη κριτική σκέψη έχουν, καθιστώντας πιο δύσκολο να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες όταν χρειάζονται.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 319 εργαζόμενους στον τομέα της γνώσης – δηλαδή άτομα που η δουλειά τους περιλαμβάνει τη διαχείριση δεδομένων ή πληροφοριών- και τους ζήτησαν να αναφέρουν μόνοι τους λεπτομέρειες για το πώς χρησιμοποιούν τα εργαλεία παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο εργασίας. Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αναφέρουν εργασίες που τους ζητήθηκε να φέρουν εις πέρας, πώς χρησιμοποίησαν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να τις ολοκληρώσουν, πόσο σίγουροι ήταν για την ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να κάνει την εργασία, την ικανότητά τους να αξιολογήσουν αυτό το αποτέλεσμα και πόσο σίγουροι ήταν για την ικανότητά τους να ολοκληρώσουν την ίδια εργασία χωρίς βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, αποκαλύφθηκε ένα μοτίβο, καθώς, όσο πιο σίγουρος ήταν ο εργαζόμενος για την ικανότητα της AI να ολοκληρώσει την εργασία, τόσο πιο συχνά την άφηνε να αναλάβει και “άφηνε το τιμόνι”. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν μια «αντιληπτή ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης» όταν ένιωσαν ότι μπορούσαν να βασιστούν στο εργαλείο AI, παρουσιάζοντας τη δυνατότητα υπερβολικής εξάρτησης από την τεχνολογία χωρίς εξέταση. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για λιγότερο καίριες και σοβαρές εργασίες, διαπίστωσε η μελέτη, καθώς οι άνθρωποι έτειναν να είναι λιγότερο επικριτικοί. Οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι αυτό θα μπορούσε να προμηνύει ανησυχίες για «μακροπρόθεσμη εξάρτηση και μειωμένη ανεξάρτητη επίλυση προβλημάτων».
Αντίθετα, όταν οι εργαζόμενοι είχαν λιγότερη εμπιστοσύνη στην ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να ολοκληρώσει την εργασία που τους είχε ανατεθεί, τόσο περισσότερο έπιαναν τον εαυτό τους να ασχολείται με τις δεξιότητες κριτικής σκέψης τους. Με τη σειρά τους, ανέφεραν συνήθως περισσότερη εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να αξιολογούν τι παρήγαγε η τεχνητή νοημοσύνη και να το βελτιώνουν μόνοι τους.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο εύρημα της μελέτης ήταν ότι οι χρήστες που είχαν πρόσβαση σε εργαλεία παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης έτειναν να παράγουν «ένα λιγότερο διαφορετικό σύνολο αποτελεσμάτων για την ίδια εργασία» σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν. Εάν χρησιμοποιείτε ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης για να ολοκληρώσετε μια εργασία, θα περιοριστείτε στο τι μπορεί να δημιουργήσει αυτό το εργαλείο με βάση τα δεδομένα εκπαίδευσής του. Αυτά τα εργαλεία δεν είναι ατέλειωτες μηχανές ιδεών, μπορούν να δουλέψουν μόνο με ό,τι έχουν, επομένως τα αποτελέσματα τους θα είναι πιο ομοιογενή. Οι ερευνητές έγραψαν ότι αυτή η έλλειψη διαφορετικών αποτελεσμάτων θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως «επιδείνωση της κριτικής σκέψης» για τους εργαζόμενους.
Η μελέτη δεν αμφισβητεί την ιδέα ότι υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα, αλλά προειδοποιεί σχετικά με το κόστος αυτού. Στηριζόμενοι στην τεχνητή νοημοσύνη, οι εργαζόμενοι αρχίζουν να χάνουν τη μυϊκή μνήμη που έχουν αναπτύξει από την ολοκλήρωση ορισμένων εργασιών μόνοι τους. Αρχίζουν να αναθέτουν σε εξωτερικούς συνεργάτες όχι μόνο την ίδια την εργασία, αλλά την κριτική τους ενασχόληση με αυτήν, υποθέτοντας ότι το μηχάνημα μπορεί να το χειριστεί.
Επομένως, καλό είναι να μην αφήνουμε την ΑΙ να αναλαμβάνει δράση και να ολοκληρώνει μόνη της τις εργασίες μας, αλλά να την αξιοποιούμε σε συνδυασμό με τη δική μας κριτική σκέψη για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.