Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την κύρια αιτία θνησιμότητας από καρκίνο στον γυναικείο πληθυσμό παγκοσμίως. Αν και πολύ σπάνιο, καρκίνο του μαστού μπορεί να παρουσιάσουν και οι άνδρες. Είναι δυνατόν να μειώσουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου υιοθετώντας την κατάλληλη διατροφή και τον κατάλληλο τρόπο ζωής. Δεκαετίες έρευνας δεν μπόρεσαν να αποδώσουν τις ακριβείς αιτίες που προκαλούν την εκδήλωση του καρκίνου του μαστού, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και οι σύγχρονες μέθοδοι θεραπείας έχουν μειώσει τα επίπεδα θνησιμότητας. Παράγοντες όπως το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού και η γήρανση είναι αδύνατο για κάποιον να τους ελέγξει, αλλά παράγοντες που σχετίζονται με την διατροφή και τον τρόπο ζωής μπορούν να επηρεαστούν και να αλλάξουν. Είναι πολύ σημαντικό μετά την ηλικία των 40 να γίνονται συχνές μαστογραφίες, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η γρήγορη διάγνωση και θεραπεία. Η σχέση του καρκίνου του μαστού με την διατροφή δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά οι έρευνες συνεχίζονται σε ότι αφορά συγκεκριμένα τρόφιμα και συγκεκριμένα μοτίβα διατροφής και πως λειτουργούν σε σχέση με την πρόληψη. Υπάρχουν αρκετές έρευνες οι οποίες υποστηρίζουν ότι μια διατροφή πλούσια σε φυτικά τρόφιμα, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα σιτηρά ολικής αλέσεως και φτωχή σε ζωικά τρόφιμα και επεξεργασμένους υδατάνθρακες μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης μετεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού. Επίσης, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η αυξημένη κατανάλωση μη – αμυλούχων λαχανικών (φυλλώδη λαχανικά, μπρόκολο, κουνουπίδι, αγκινάρες, σέλινο, κρεμμύδι, αγγούρι, μανιτάρια) και φρούτων και λαχανικών με υψηλή περιεκτικότητα σε καροτενοειδή (καρότο, πιπεριές, κολοκύθα, σπανάκι, μπρόκολο, πεπόνι, βερίκοκα, δαμάσκηνα, μάνγκο, γκρέιπφρουτ) μειώνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης αρνητικού σε υποδοχείς οιστρογόνων (ER-) καρκίνος του μαστού.Η Μεσογειακή διατροφή μέσα από δεκαετίες ερευνών έχει βρεθεί ότι μειώνει τις πιθανότητες θνησιμότητας από όλες τις παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του μαστού. Επίσης, η παχυσαρκία έχει βρεθεί να αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης καρκίνου του μαστού και η Μεσογειακή διατροφή έχει εδραιωθεί ως την καλύτερη διατροφή για απώλεια βάρους υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων. Μια κλινική έρευνα του 2015 βρήκε ότι η κατανάλωση μιας Μεσογειακής διατροφής, πλούσια σε έξτρα – παρθένο ελαιόλαδο, μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης κακοήθη καρκίνου του μαστού. Μια διατροφή πλούσια σε ασβέστιο έχει βρεθεί να έχει προστατευτικές ιδιότητες σε σχέση με την εκδήλωση καρκίνου του μαστού. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, που αποτελούν και τις κορυφαίες πηγές ασβεστίου, είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνη D και λινολεϊκό οξή, τα οποία φαίνεται να μειώνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου.Μπορεί να είναι περιορισμένος ο αριθμός των τροφίμων που σχετίζονται με την εκδήλωση καρκίνου του μαστού, αλλά τα σωρευτικά αποτελέσματα λανθασμένων διατροφικών επιλογών αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης του. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία προτείνει ότι η δραστική μείωση ή και ο αποκλεισμών τροφίμων όπως το κόκκινο και το βιομηχανοποιημένο κρέας, τα ζαχαρούχα ροφήματα, τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες και το αλκοόλ, μειώνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης καρκίνου του μαστού.Εξίσου σημαντικό είναι η υιοθέτηση του κατάλληλου τρόπου ζωής για να μειώσουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης του καρκίνου του μαστού. Αρχικά, είναι σημαντικό να διατηρήσουμε ένα φυσιολογικό βάρος στην ενήλικη ζωή μας. Η φυσική δραστηριότητα για του ενήλικες πρέπει να είναι 150 – 300 λεπτά μέτριας έντασης ή 75 – 100 λεπτά έντονης έντασης εβδομαδιαίως για καλύτερη προστασία από τον καρκίνο του μαστού. Μειώνοντας τον χρόνο της καθιστικής δραστηριότητας, όπου καθόμαστε ή ξαπλώνουμε και βλέπουμε τηλεόραση, για παράδειγμα, που προκαλεί αύξηση βάρους, μπορούμε να βελτιώσουμε τις πιθανότητας μας να αποφύγουμε την καρκινογένεση. Ο αυξημένος χρόνος θηλασμού έχει βρεθεί να μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης καρκίνου του μαστού και όσο περισσότερο χρόνο κάποιος θηλάσει μετά την γέννηση του τόσο περισσότερο είναι προστατευμένος από τον καρκίνο του μαστού. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης που μπορεί να επιλέξει μια γυναίκα να ακολουθήσει στην εμμηνόπαυση, αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης του καρκίνου του μαστού και θα πρέπει να γίνει ενδελεχής συζήτηση με τον θεράποντα ιατρό πριν επιδοθεί στην θεραπεία. Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή η παρουσία γονιδίων που σχετίζονται με αυξημένες πιθανότητες καρκίνου του μαστού, μπορούν να αντιμετωπιστούν με χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων ή με χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης των μαστών και ωοθηκών. Η αφαίρεση των μαστών μειώνει κατά 95 % τις πιθανότητες εκδήλωσης καρκίνου του μαστού, για άτομα με γονιδιακή προδιάθεση και κατά 90 % για άτομα με ιστορικό εκδήλωσης καρκίνου του μαστού στην οικογένεια τους. Η αφαίρεση ωοθηκών μειώνει κατά 50 % τις πιθανότητες εκδήλωσης του καρκίνου του μαστού, αλλά αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης των μαστών και των ωοθηκών έχουν παρενέργειες, δεν εκμηδενίζουν τις πιθανότητες εκδήλωσης του καρκίνου του μαστού και θα πρέπει να γίνει συζήτηση με διαφορετικούς επιστήμονες υγείας πριν καταλήξουμε στην καλύτερη μέθοδο αντιμετώπισης. Οι αιτίες καρκινογένεσης είναι πολλές, αλλά η σωστή διατροφή, η φυσική δραστηριότητα και η διατήρηση φυσιολογικού βάρους κατά την ενήλικη ζωή αποτελούν ζωτικούς παράγοντες πρόληψης και μπορούν να μειώσουν αισθητά τις πιθανότητες εκδήλωσης του.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Διαιτολόγος – Dietitian