Το χούμους προέρχεται από την Μέση Ανατολή και το κύριο συστατικό του είναι τα πολτοποιημένα ρεβίθια. Συνήθως περιλαμβάνει επιπλέον συστατικά για περισσότερη γεύση, όπως ταχίνι, χυμό λεμονιού, αλάτι και ελαιόλαδο. Υπάρχουν και περαιτέρω συστατικά που μπορεί να προστεθούν στο χούμους για περισσότερη γεύση όπως είναι οι κόκκινες πιπεριές, το σκόρδο και οι ξηροί καρποί.
Σε ότι αφορά την διατροφική ανάλυση του χούμους μπορεί να διαφέρει από κατασκευαστή σε κατασκευαστή και ιδικά σε ότι αφορά την περιεκτικότητα του σε αλάτι, αλλά μια τυπική ανάλυση συνήθως σε 100 γραμμάρια προϊόντος έχουμε 214 θερμίδες, 10-11 γραμμάρια πρωτεΐνη, 9 γραμμάρια λίπος, 28-29 γραμμάρια υδατάνθρακες, 7 γραμμάρια φυτικών ινών, 3-4 γραμμάρια ζάχαρη, 71 mg ασβέστιο, 2-3 mg σιδήρου και 607 mg νατρίου (αλάτι). Βάση αυτών των αριθμών θα λέγαμε ότι το χούμους έχει μέτρια περιεκτικότητα σε λίπος, άρα μπορεί να συμπεριλήφθει σε μια διατροφή χαμηλή σε λίπος, ενώ έχει σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη που έχει θετικό αντίκτυπο σε μια χορτοφαγική διατροφή. Προσοχή βέβαια χρειάζεται σε ότι αφορά την περιεκτικότητα του σε αλάτι, είναι αρκετά υψηλή και δεν ενδείκνυται για όσους ακολουθούν μια διατροφή χαμηλή σε νάτριο.
Σε γενικές γραμμές η κατανάλωση του χούμους φαίνεται να έχει θετικές επιδράσεις στην υγεία μας. Μια έρευνα του 2016 έδειξε ότι άτομα τα οποία καταναλώνουν ρεβίθια και χούμους στην διατροφή τους έχουν υψηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών, ακόρεστου λίπους, αντιοξειδωτικών βιταμινών, μαγνησίου, καλίου και σιδήρου. Βέβαια η συγκεκριμένη έρευνα δεν μπόρεσε να καταλήξει στο αν αυτοί που συμπεριλαμβάνουν το χούμους στην διατροφή τους έχουν μια καλύτερη διατροφή λόγο του χούμους ή αν αυτοί που έχουν την τάση να το καταναλώνουν έχουν γενικότερα καλύτερη διατροφή. Μια άλλη έρευνα του 2020 έδειξε ότι η κατανάλωση χούμους επηρεάζει θετικά τις διατροφικές συνήθεις των ατόμων και σε σχέση με άλλα σνακ έχει πολύ πιο θετική επίδραση στην υγεία μας. Συνεπώς, η κατανάλωση του χούμους μπορεί να επηρεάσει θετικά το βάρος μας και να εδραιώσει καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες μειώνοντας την πιθανότητα εκδήλωσης διαβήτη τύπου ΙΙ. Επίσης, λόγο της υψηλής του περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη το καθιστά ένα πολύ σημαντικό τρόφιμο για αυτούς που ακολουθούν μια χορτοφαγική διατροφή, αλλά και για ομάδες ατόμων που έχουν αυξημένη ανάγκη πρωτεϊνικής κατανάλωσης, όπως εγκυμονούσες και θηλάζουσες γυναίκες, καθώς και για τους άνω των 50 ετών. Σε σχέση με άλλα κοινά σνακ το χούμους έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, με αποτέλεσμα να προκαλεί κορεσμό και να μην προκαλεί ιδιαίτερη αύξηση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, με αποτέλεσμα να μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης διαβήτη και να αποτελεί ένα πολύ καλό σνακ για αυτούς που πάσχουν από διαβήτη. Έρευνα του 2020 σε 39 ενήλικες έδειξε ότι η κατανάλωση χούμους ως απογευματινό σνακ μείωσε κατά μέσο όρο 5 % τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Σε ότι αφορά το γεγονός ότι προκαλεί κορεσμό και μειώνει τα επίπεδα της πείνας το καθιστά ένα πολύ καλό σνακ για άτομα τα οποία επιδιώκουν να μειώσουν το βάρος τους. Στην προαναφερθείσα έρευνα φάνηκε ότι η κατανάλωση χούμους μείωσε κατά 20 % το ‘τσιμπολόγημα’ άλλων σνακ και κατά 70 % τα επίπεδα πείνας.
Σε αντίθεση με τις θετικές επιδράσεις που μπορεί να έχει η κατανάλωση χούμους στην υγεία, είναι ένα σνακ με αρκετά υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και υπάρχουν διαφορές σε ότι αφορά την περιεκτικότητα του νατρίου από κατασκευαστή σε κατασκευαστή. Μια διατροφή υψηλή σε νάτριο μπορεί να προκαλέσει υπέρταση και περαιτέρω καρδιολογικά προβλήματα και η υπερβολική κατανάλωση αυτού μπορεί να συμβάλει ενεργά στην υπερκατανάλωση αλατιού, ειδικά όταν καταναλώνεται με άλλα τρόφιμα που είναι υψηλά σε αλάτι, όπως τα τσιπς από τορτίγια καλαμποκιού για παράδειγμα. Επίσης, η υπερκατανάλωση χούμους στην διατροφή κάποιου μπορεί να τον παρεμποδίσει να καταναλώσει άλλα βασικά τρόφιμα μιας ισορροπημένης διατροφής, όπως τα φρούτα για παράδειγμα. Άτομα με διατροφικές αλλεργίες θα πρέπει να ελέγξουν τα συστατικά καθώς και αν το προϊόν εμπεριέχει ίχνη άλλων τροφίμων.
Βλέπουμε λοιπόν ότι το χούμους μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό σνακ ως τρόφιμο μιας πλήρης ισορροπημένης διατροφής, αλλά και μιας χορτοφαγικής διατροφής. Καλό είναι, όπως με όλα τα τρόφιμα, να μην γίνονται υπερβολές, ενώ άτομα που ακολουθούν μια διατροφή χαμηλή σε νάτριο καλύτερα θα ήταν να το φτιάξουν μόνοι τους, χωρίς να προσθέσουν αλάτι. Σε σχέση πάντως με τα φυτικά τυριά, που πολλοί συμπεριλαμβάνουν στην διατροφή τους όταν νηστεύουν, το χούμους έχει πολύ υψηλότερη διατροφική αξία και θα ήταν μια καλύτερη επιλογή.
Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος-Ερευνητής